24hr. Kitchen – instalacja, którą Laila Gohar stworzyła dla marki Samsung na Fuorisalone w Mediolanie – to podróż przez kuchenną przestrzeń w ciągu trzech pór dnia i trzy odsłony tego, co może się zdarzyć za kuchennymi drzwiami. Poranek to wariacja na temat chleba – od ziaren, przez rozsypaną na stole mąkę, po wypieki w przeróżnych formach i kolorach, zestawione z rzeźbami z masła. Południe reperezentują wykarmione słońcem pomidory, zwisające w kiściach z sufitu i rozłożone na stole w nieoczywistych wcieleniach – płatów pomidorowego papieru i galaretki. Dla mniej odważnych artystka zostawiła podpowiedzi – zjedz mnie, nie jedz mnie – by nie szokować zbytnio i tak zaskoczonego podniebienia. Słodkości Laila zachowała na wieczór – zbudowała nastrój intymności za pomocą bloków ciemnego cukru i cukrowo-szklanych tafli. Dla rozluźnienia atmosfery zaserwowała też watę cukrową.
Laila Gohar: Formując smak
O wspierającej roli technologii w nadawaniu kształtu pomysłom oraz o tym, jak sztuka może przełamywać bariery między ludźmi, rozmawiamy podczas Milan Design Week i towarzyszącego mu Fuorisalone z food dizajnerką Lailą Gohar.
Czy jako dziecko bawiłaś się jedzeniem?
Tak, choć w zupełnie inny sposób niż teraz. Moja mama nie była najlepszą kucharką, więc skupiałam się głównie na ukrywaniu składników, na które nie miałam ochoty. Jeśli na obiad były dwa dania, chowałam to, czego nie lubiłam, pomiędzy mały i duży talerz. Byłam bardzo chudziutka. Teraz bawię się bardziej kreatywnie.
Co w jedzeniu inspiruje cię najbardziej – struktura, kolor, zapach, smak, forma?
Myślę, że kombinacja wszystkich tych elementów. Każdy z nich odgrywa swoją rolę – to podstawy, o których myślisz niezależnie od tego, co projektujesz. Oczywiście, w przypadku jedzenia smak jest bardzo ważny, ale dla mnie liczy się wypadkowa wszystkich elementów. Razem składają się na uczucie, które chcę wywołać w kimś, kto ogląda tworzone przeze mnie instalacje.
Czy prowokacja też jest jej częścią? Zastanawiasz się, gdy tworzysz instalację, jak będzie oddziaływała na odbiorcę?
Szczerze mówiąc, w swoich działaniach nie zastanawiam się zbytnio nad tym, czy moje ingerencje to „za dużo” dla widzów, czy nie. Skupiam się na tym, czy moja idea jest dobra i współgra z przestrzenią, w której akurat pracuję. Ważne, bym miała pewność, że historia, którą opowiadam, ma sens. To, jak ludzie na nią zareagują, nie należy już do mnie. Widzowie mają różnego rodzaju wrażliwość i to, jak postrzegają moje instalacje, nie jest tak bardzo zależne ode mnie.
W Mediolanie pokazałaś instalację, która zachęcała publiczność do interakcji. Wspólnie łamaliśmy chleb i kruszyliśmy młotkami cukrową taflę, by spróbować, czy rzeczywiście smakuje mandarynkowo.
Interesująca jest dla mnie sytuacja, kiedy pracuję z przestrzenią, która jest nieco nieprzystosowana, w pewien sposób kwestionowana. Kiedy nie jest to najmilsze wnętrze, takie jak restauracja czy dom. To ciekawe – tworzyć instalację w miejscu, które onieśmiela. Moja praca w takiej przestrzeni pomaga przełamać bariery między oglądającymi. Ludzie są bardziej rozmowni niż w typowej galerii. Prowokuję ich do integrowania się, podejścia do osoby obok i zapytania: „Hej, co o tym myślisz? Smakuje ci?”. Uważam, że te międzyludzkie interakcje są bardzo interesujące. I dzieją się organicznie, naturalnie przy tego rodzaju działaniach.
Czy prócz fizycznych składników są jakieś stałe komponenty, które wykorzystujesz w procesie twórczym?
To, co jest dla mnie ważne i szczególnie atrakcyjne, to szukanie inspiracji w przeszłości. Ciekawią mnie rytuały związane z przygotowaniem potraw w różnych kulturach i ich znaczenie. To, dlaczego w danym rejonie geograficznym czy w związku z wyznawaną religią jemy akurat te, a nie inne składniki. Zastanawiam się nad narzędziami, których używamy do przyrządzania czy podania jedzenia – nad tym, dlaczego mają określony kształt, formę, funkcję. Jak to się stało, że w jakimś miejscu na Ziemi jemy pałeczkami? Kto i dlaczego wymyślił sito? To mnie inspiruje.
