Kukbuk
Kukbuk
Miód (fot. Sarah Gualtieri)

Alternatywne formy cukru

Czym można zastąpić w kuchni biały cukier? Czy rzeczywiście alternatywne rozwiązania są zdrowsze?

Tekst: Laura Osęka

Zdjęcie: Calum Lewis / Unsplash.com

Ten artykuł przeczytasz w mniej niż 10 minut!

W naszych kuchniach od dziesiątek lat powszechnie obecny jest biały cukier buraczany. W reklamach z lat 30. ubiegłego stulecia powtarzano, że cukier dzieci krzepi. Nic dziwnego, że produkt promowany jako zdrowe źródło energii na stałe zagościł w naszych spiżarniach.

Jak powstaje cukier?

Cukier pochodzący z rozdrobnionych buraków cukrowych jest rafinowany i wybielany poprzez dodanie kwasu siarkowego, kwasu węglowego i wapna gaszonego. Po zakończeniu reakcji płucze się go i oczyszcza ze szkodliwych substancji, jednak w gotowym produkcie mogą pozostać śladowe ilości siarczanów. Na skutek rafinacji powstaje produkt czysty biologicznie, bezwonny, niemalże przeźroczysty – pozbawiony witamin i minerałów.

Cukier brązowy i trzcinowy to niekoniecznie to samo

Często pod nazwą brązowego cukru kryje się nierafinowany cukier buraczany. Dzięki temu. że nie przeszedł procesu oczyszczania zachowuje naturalny, karmelowy odcień. 

Chociaż cukier rafinowany jest nadal najbardziej popularnym środkiem słodzącym, istnieje wiele mniej przetworzonych alternatywnych produktów. Najpopularniejszym z nich wydaje się być cukier trzcinowy, powszechnie dostępny w Polsce w dwóch odmianach – Demerara i Dark Muscovado.

alternatywny, zdrowsze zamienniki cukru - miód maturalny (fot. Danika Perkinson)

fot. Danika Perkinson / unsplash.com

Polecane zamienniki białego cukru:

1. Demerara

2. Dark Muscovado

3. Cukier kokosowy

4. Cukier daktylowy

5. Naturalny miód

Demerara

Cukier trzcinowy z Gujany, obecnie produkowany w Meksyku i na Hawajach. Powstaje w wyniku krystalizacji soku trzcinowego.

Demerara

Demerara to cukier częściowo rafinowany (chociaż czasami da się kupić też cukier surowy), pochodzący pierwotnie z Gujany, kiedyś nazywającej się właśnie Demerara.  Obecnie produkowany również w Meksyku czy na Hawajach. Powstaje w wyniku krystalizacji soku trzcinowego i chociaż jest mniej przetworzony, zawiera dokładnie tyle samo kalorii, co zwykły biały cukier. Trzcinę cukrową opryskuje się tak samo jak buraki, warto wybierać produkt pochodzący z upraw ekologicznych. W cukrze Demerara znajdziemy niewielkie ilości chromu, kobaltu, magnezu, manganu i cynku. Ze względu na lekko karmelowy smak często wykorzystywany jest do słodzenia kawy i wypieków.

Dark Muscovado

Pochodzi z Filipin produkt nierafinowany. Otrzymywany poprzez odparowanie melasy.

Dark Muscovado

Dark Muscovado, cukier pochodzący z Filipin, jest produktem nierafinowanym, który zawiera śladowe ilości soli mineralnych (wapń, fosfor, żelazo, potas, magnez i sód) i witamin (A, C, B1, B2, B3, B5 i B6). Cukier Muscovado otrzymuje się poprzez odparowanie melasy. Tradycyjnie wykorzystuje się go do wytwarzania rumu, któremu zapewnia karmelową barwę i charakterystyczny  aromat. W kuchni może być przydatny ze względu na wytrzymałość na wysokie temperatury oraz intensywny smak wzbogacający słodkie wypieki.

Miseczki z miodem i cukrami (fot. Vero Photoart)

fot. Vero Photoart / unsplash.com

Cukier kokosowy

Uzyskiwany z pąków palmy kokosowej

Cukier kokosowy lub palmowy

Zdobywa popularność od kilku lat, zwany także palmowym uzyskiwany z pąków palmy kokosowej. Ma nieco niższy indeks glikemiczny od cukru białego. To produkt zazwyczaj nierafinowany i bogaty w potas. Wykorzystywany jest najczęściej w kuchni tajskiej czy indyjskiej np. delikatnie podkreśli smak curry.

Cukier daktylowy

Powstaje w wyniku wysuszenia daktyli

Cukier daktylowy

Mało popularny, ale warto wykorzystywać go w kuchni. Powstaje w wyniku wysuszenia (niemalże na wiór), a następnie drobnego zmielenia, daktyli. Ten cukier można przechowywać tak długo jak suszone owoce. Ze względu na lekko kwaśny smak często stosowany jest w daniach wytrawnych.

Miód naturalny

Słodki produkt spożywczy wytwarzany głównie przez pszczoły oraz między innymi osy. Tworzy się poprzez przetwarzanie nektaru kwiatowego, a także niektórych wydzielin występujących na liściach drzew

Miód

Miód naturalny ma właściwości słodzące, ale również – w zależności od rodzaju – prozdrowotne. Można go również stosować w celach kosmetycznych. Nie ma jednoznacznej daty przydatności do spożycia. Warto jednak pamiętać, że miód nie jest odporny na działanie wysokich temperatur, nie nadaje się wobec tego do wypieków i gotowania (chyba, że nie zależy nam na właściwościach zdrowotnych, a tylko na słodkim smaku). Herbatę czy kawę przed posłodzeniem miodem należy lekko przestudzić.

Alkohole cukrowe

Część z nich powszechnie nazywana jest „słodzikami”. To środki słodzące zastępujące między innymi cukry. Często dodawane do żywności dla sportowców, dla osób odchudzających się lub z cukrzycą

Innymi alternatywami dla cukru są alkohole cukrowe, czyli erytrol, ksylitol, isomalt czy sorbitol.

Inne zamienniki cukru

Zupełnie innymi zamiennikami cukru są alkohole cukrowe, czyli erytrol, ksylitolisomalt czy sorbitol.

Erytrytol lub erytryt

Uzyskiwany poprzez fermentację glukozy, naturalnie występuje chociażby w winogronach. Erytrol ma niski indeks glikemiczny i właściwie nie ma wartości energetycznej, dlatego poleca się go cukrzykom.

Ksylitol

Uzyskiwany z drewna brzozy i z tego względu zwany również cukierem brzozowym. Przemysłowo używany głównie przy produkcji gum do żucia i cukierków ze względu na działanie przeciwpróchnicze. Ksylitol ma o połowę kalorii mniej niż cukier i niski indeks glikemiczny.

Isomalt

Izomalt to syntetyczna substancja słodząca. Jest niskokaloryczny i niepowodujący próchnicy dlatego jest używany masowo jako środek słodzący. Zapobiega lepieniu się cukierków oraz umożliwia długi okres przechowywania. 

Sorbitol

To organiczny związek chemiczny. Otrzymywany jest poprzez redukcję glukozy. Podobnie jak isomalt nie jest powszechnie dostępne w sklepach w formie czystej. Firmy i koncerny spożywcze dodają go do żywności jako słodzik lub substancję przeciwzbrylającą.

słodkie churrosy (fot. sheri silver)

fot. sheri silver / unsplash.com

Cukrole mają niebywałą zaletę w postaci niskiego indeksu glikemicznego i w przypadku ksylitolu i isomaltu właświwości antybakteryjnych. Jednakże stosowane w nadmiarze mogą mocno podrażniać przewód pokarmowy. Z tego powodu poleca się ich stosowanie jako słodzika do napojów, a nie do żywności na co dzień.

Trzeba jednak pamiętać, że każdy cukier, niezależnie od postaci, jest produktem, który powinniśmy spożywać z umiarem. Nadmiar może przyczyniać się do wzrostu poziomu trójglicerydów i obniżenia poziomu HDL we krwi. Jeśli mamy problemy w postaci cukrzycy czy insulinooporności warto w ogóle zrezygnować z używania cukrów lub maksymalnie ograniczyć ich ilość. Jeśli jesteśmy zdrowi – wybierajmy miód lub cukry naturalne i nierafinowane.

Źródło: Nancy Appleton „Lick the Sugar Habit”

Chcemy wiedzieć co lubisz

Wiesz, że im więcej lajkujesz, tym fajniejsze treści ci serwujemy?

W zawsze głodnym KUKBUK-u mamy niepohamowany apetyt na życie. Codziennie mieszamy w redakcyjnych garnkach. Kroimy teksty, sklejamy apetyczne wątki. Zanurzamy się w kulturze i smakujemy codzienność. Przysiądźcie się do wspólnego stołu i poczujcie, że w kolektywie siła!

Koszyk